"Alleen al in 2019 zijn een paar duizend mensen komen kijken met de vraag wat was de rol van mijn familie, vader of grootvader in de oorlog." Dat zegt Paul Brood, hij is werkzaam in het Nationaal Archief in Den Haag en ziet daar een forse toename van de belangstelling voor de archieven waarin de rechtsgang van collaborateurs is vastgelegd.
"Zeker ook vanuit Drenthe komen veel mensen naar het archief, op zoek naar zekerheid. Want er zijn dan wel verhalen, maar wat is daarvan waar? En vaak is de onzekerheid erger dan het zeker weten", aldus Brood.
Berechting van Collaborateurs
In het Nationaal Archief is sinds afgelopen vrijdag een tentoonstelling met de titel 'De oorlog die bleef'. Daarin laat het archief de uitdagingen zien waar Nederland voor kwam te staan na de Tweede Wereldoorlog. Aan de hand van documenten en foto's worden persoonlijke geschiedenissen verteld over de berechting van collaborateurs en oorlogsmisdadigers, van mensen die terugkeerden uit de vernietigings- en concentratiekampen en de identificatie van omgebrachte mensen.
Paul Brood, een van de samenstellers van de tentoonstelling, helpt in het archief zelf ook bezoekers die zoekende zijn naar de oorlogsgeschiedenis van familieleden. "We adviseren mensen om niet alleen te komen. Kom met z'n tweeën, dat maakt het iets makkelijker. Want je kunt voor ontdekkingen komen te staan die schokkend zijn."
Tekst gaat verder onder de foto
Een collaborateur wordt opgebracht, Hengelo, 3 april 1945 (foto: Nationaal Archief)
Echte oorlogsmisdaden
Hij herinnert zich een man die kwam om dossiers van zijn familie in te zien. "Deze man vond zijn eigen dossier, met tamelijk onschuldige feiten. Hij beaamde dat dat allemaal klopte. Maar het dossier van zijn broer dat vervolgens opdook, dat was een klap voor hem. Echte oorlogsmisdaden... hij had zijn broer nooit tot zoiets in staat geacht. Die man was er kapot van."
Hausse
Brood publiceerde veel onderzoek over onderwerpen uit de Drentse geschiedenis en kent, als oud-rijksarchivaris van Drenthe, de provincie goed. "Kind van foute ouders, het is nog steeds een taboe. En dat geldt zeker in Drenthe. Ondanks het werk van bijvoorbeeld een club als Werkgroep Herkenning, die zich inzet voor het bespreekbaar maken van dit onderwerp." Brood verklaart de hausse aan belangstelling voor de dossiers mede uit de hernieuwde aandacht die er voor de oorlog is door de viering van 75 jaar bevrijding.
Drenthe Toen
Het volledige gesprek met Paul Brood wordt vanmiddag uitgezonden in het radioprogramma Drenthe Toen tussen 14.00 en 16.00 uur, daarna te beluisteren via uitzending gemist.
