Wie is er verantwoordelijk voor het onderhoud van het monument voor de gesneuvelde soldaat Albert Sanders uit Aalden? Ronald Nijmeijer van de Monumentenwacht in Drenthe stortte zich op deze vraag nadat een bezorgde inwoner van Aalden aan de bel trok over het monument.

Het gedenkteken heeft namelijk een opknapbeurt nodig, letters beginnen los te raken.

Meestal vallen monumenten onder het beheer van gemeenten, dus belde de Monumentenwacht met de gemeente Coevorden. Maar daar stond het monument in Aalden niet in het register van gemeentelijke monumenten. "En ook het Nationaal Comité 4 en 5 mei moest mij het antwoord schuldig blijven. Maar van wie is het gedenkteken dan?", zegt Nijmeijer van de Monumentenwacht.

Het verhaal van Albert Sanders

Nijmeijer en RTV Drenthe doken in het verhaal van Albert Sanders, de man voor wie dit monument is opgericht. Sanders werd in 1925 geboren in Zweeloo. Als jonge soldaat werd hij uitgezonden naar Nederlands-Indië. Dat weet ook zijn vroegere kameraad Jan Euving uit Aalden, die inmiddels op hoge leeftijd is: "In onze jeugd waren we goede vrienden, we zijn samen opgegroeid. En zo werden we ook samen als jonge mannen uitgezonden naar Nederlands Indië. Maar we belandden in een andere regio, ik was er dan ook niet bij toen hij in 1947 om het leven kwam op Java." Euving heeft jaren later nog wel het graf van Albert Sanders in Jakarta bezocht. Het monument in Aalden is hem dierbaar, een herinnering aan zijn vriend van vroeger.

Bij de Historische Vereniging Zweeloo is er naast deze informatie weinig bekend over Albert Sanders. Fokko Kuipers van de vereniging: "Wij zijn ook in het verhaal van Albert Sanders gedoken, maar er is weinig familie meer hier in de omgeving. Bovendien werd mij duidelijk dat er binnen die familie er nooit over werd gepraat, waarschijnlijk was het verdriet te groot."

Dat bevestigt ook een neefje van de omgekomen Albert Sanders, hij draagt zelfs dezelfde naam als zijn oom: "De broer van mijn vader sneuvelde in 1947, een jaar later werd ik geboren, dus ik ben naar hem vernoemd. Maar veel weet ik niet over hem, mijn ouders en grootouders spraken niet over dit verdriet, zo ging dat in die tijd", aldus de nog levende Albert Sanders. Als tiener mocht hij uiteindelijk in 1962 het monument voor zijn oom onthullen.

Geldinzameling

Terwijl we meer te weten komen over Albert Sanders, blijft de vraag: Van wie is het monument voor deze man? De Historische Vereniging Zweeloo duikelt uiteindelijk een krantenartikel uit 1962 op. Daaruit blijkt dat het monument is opgericht na een geldinzameling door het dorp Aalden en door zijn lichtingsgenoten vanuit het leger. Het beheer van het monument werd overgedragen aan het college van B&W van de toenmalige gemeente Zweeloo. "Die gemeente is opgegaan in de gemeente Coevorden, dus dan zal die toch verantwoordelijk moeten zijn voor het gedenkteken. Misschien is die overdracht niet goed gegaan tijdens de herindeling", stelt Fokko Kuipers van de historische vereniging.

Gemeentelijk monument?

En even later kan de gemeente Coevorden dit bevestigen. "In ons archief hebben we een prachtig briefje gevonden waarmee het monument is overgedragen aan de gemeente Zweeloo", zegt woordvoerder Liesbeth Mennink van de gemeente Coevorden.

Het briefje dat opdook in de archieven (foto: Gemeente Coevorden)

Snel onderhoud

De gemeente Coevorden laat weten dat het monument voor Albert Sanders nu alsnog wordt opgenomen in de lijst van gemeentelijke monumenten en dat betekent dat de gemeente ook het onderhoud op zich zal nemen. "En daar zetten we vaart achter, want we willen dat dit monument er weer netjes uitziet voor de herdenking op 4 mei", zegt woordvoerder Mennink.

Ze vult daarbij aan: "Het is niet zo dat er al die jaren niks aan het gedenkteken is gedaan. Het werd wel onderhouden, maar door wie? Dat weten we niet." Dat blijft vooralsnog wel een overgebleven mysterie rondom het monument van Albert Sanders. Betrokken partijen zoals de Historische Vereniging Zweeloo, neef Albert Sanders en de vroege kameraad Jan Euving zijn in ieder geval blij met de actie die ondernomen gaat worden. Ronald Nijmeijer van de Monumentenwacht is tevreden en misschien ook wel trots dat zijn zoektocht dit alles teweeg heeft gebracht.