Laat me mezelf zijn - Het levensverhaal van Anne Frank is een vandaag geopende tentoonstelling in de Penitentiaire Inrichting (PI) Veenhuizen waar parallellen worden gelegd met de tijd waarin Anne Frank leefde en de tijd van nu.
"Als we kijken naar wat er in de Tweede Wereldoorlog is gebeurd, hoe een bepaald gedachtegoed tot leven kwam, dan zit daar een belangrijke les in voor vandaag", zegt Rudy Sinnema, plaatsvervangend Vestigingsdirecteur van de PI in Veenhuizen. "Wij hebben te maken met vreemdelingen, met pesten en met allerlei dingen die destijds ook speelden."
Volgens Sinnema is de tentoonstelling een goede waarschuwing. "Beste mensen, let op wat er kan gebeuren, want dit is precies wat er vijfenzeventig jaar geleden ook gebeurde."
Gedetineerde gidsen
In totaal zal de tentoonstelling zes weken te zien zijn in de PI in Veenhuizen. Drie weken in de locatie Norgerhaven en vervolgens drie weken in Esserheem. Twaalf gedetineerden van beide locaties hebben een meerdaagse opleiding tot gids gevolgd. "Ze kregen een deel theoretische kennis en een deel praktijkkennis", vertelt Sinnema. "Ze hebben geleerd over de achtergrond van de tentoonstelling, maar ook over hoe ze mensen kunnen rondleiden en hoe ze binnen een uur de informatie kunnen vertellen."
De gedetineerde gidsen krijgen het smoordruk, meent Sinnema. "Ze zijn drie weken lang, zeven dagen in de week van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat bezig." Gidsen Rick en Rob uit Norgerhaven vinden het belangrijk dat het verhaal van Anne Frank niet vergeten wordt. Gedetineerde Rob heeft een Joodse achtergrond en vindt het mede daarom een eer dat hij is gevraagd om mee te doen aan dit project. "Mijn tante is één trein na Anne Frank aangekomen in Westerbork." Voor hem is deze tentoonstelling extra bijzonder.
Mooiere samenleving
Beide heren willen hun steentje bijdragen en de maatschappij beter maken. Ze vinden het fijn om uit de dagelijkse sleur van de PI te stappen, legt Rick uit. "Daarnaast ben je bezig met het belangrijkste stukje geschiedenis van de mensheid. Daar wil ik steeds meer over leren, omdat ik er eigenlijk niets over wist."
Tekst gaat verder onder de video
75 jaar vrijheid
De tentoonstelling staat er in het jaar dat we 75 jaar vrijheid vieren. De gedetineerden zitten dan wel binnen de muren, maar Rick ervaart het meedoen aan dit project wel als een soort van vrijheid. "We voelen ons tijdens dit project weer behandeld als mens. Als iemand van buiten de muren." Rob vult aan: "Je voelt je geen nummertje meer."
De tentoonstelling is bedoeld om na te denken over de thema's vooroordelen en uitsluiting. Ook de gedetineerden in Norgerhaven hebben stof gekregen om over na te denken. Wat gids Rick wil overbrengen aan het publiek? "Discriminatie is een fictief woord. Genocide moeten we voorkomen in de toekomst. We moeten met z'n allen een stapje terugdoen, omdat discriminatie juist nu weer in opkomst is. We willen het juist afbreken."
Rob: "Ik hoop dat het besef komt dat als je mensen uitscheld omdat ze Jood, homo of Roma zijn dat het uiteindelijk kan leiden tot genocide. Het lijkt heel ver weg, maar dat is helemaal niet waar. Als je kijkt naar de Tweede Wereldoorlog dan was de ontmenselijking van Joden een heel sluipend proces. Probeer je eens in te denken dat er een politicus is die zegt 'wat wil je liever? Meer of minder Joden?'. Dan hoef ik niet meer uit te leggen waarom dit zo belangrijk is."
De tentoonstelling is tot stand gekomen dankzij een samenwerking tussen de PI in Veenhuizen, de Dienst Geestelijke Verzorging, Exodus Nederland en de Anne Frank Stichting. In 2011 werd de tentoonstelling op initiatief van Exodus Nederland binnen de gevangenismuren gehaald. Inmiddels is dit project in meerdere PI's uitgevoerd.
