In het kader van het NIOD fotoproject 'De Tweede Wereldoorlog in vijftig foto's' heeft een Drentse werkgroep vijftig opmerkelijke Drentse oorlogsfoto's verzameld.
Tijdens een bijeenkomst in het Drents Archief in Assen zijn hier vijfentwintig foto's uit gekozen die naar het NIOD gestuurd zijn. Uit alle provinciale inzendingen kiest het NIOD honderd foto's die in de Tweede Kamer tentoongesteld zullen worden.
Op deze website lichten we de komende tijd de vijfentwintig foto's uit de Drentse selectie toe.
Drentsche Boerenbond
In de jaren dertig van de vorig eeuw hadden de boeren in ons land het moeilijk door de economische crisis die ook de landbouw zwaar trof. De boeren verenigden zich in actie- en crisiscomités in een poging het tij te keren. De Drentsche Boerenbond werd op 16 januari 1932 opgericht in Assen en al snel volgden de Friese Agrarische Bond en de Groninger Boerenbond. Samen gaven zij het blad Landbouw en Maatschappij uit met als motto 'De poort die leidt tot een goed begrip van de maatschappij, staat in de landbouw en niet in de industrie en in de stad'.
Samen met de Zuidelijke Agrarische Bond en de Hollandse Boerenbond vormden de noordelijke boerenbonden anderhalf jaar later de Nationale Bond Landbouw en Maatschappij, opgericht in Meppel op 29 juni 1933. De Nationale Bond had zestienduizend leden waaronder meer dan negenduizend in Drenthe.
Nederlandsch Agrarisch Front
Het bestuur van de nieuwe nationale bond stond sympathiek tegenover de NSB. Toen de NSB in 1935 voor het eerst deelnam aan de verkiezingen in Nederland publiceerde de bond een leidraad voor de leden waarin zij de politieke partij aanbevolen. Begin september 1940 fuseerden de Nationale Bond Landbouw en Maatschappij en het Boerenfront van de NSB. Samen vormden zij het Nederlandsch Agrarisch Front onder leiding van Evert Jan Roskam.
Landdagen in Rolde
Sinds de jaren dertig organiseerden de boerenbonden jaarlijkse landdagen voor hun leden met toespraken en openluchtspelen. Deze dagen vonden steeds op de zandverstuiving in Rolde plaats waar grote aantallen toehoorders terecht konden. De duizenden bezoekers kwamen met de trein of op de fiets naar het Drentse dorp.
Tijdens de oorlog nam de NSB de regie over en organiseerde groots opgezette, propagandistische publieksspektakels met toespraken, parades en muziek. Op de foto is te zien dat het publiek tijdens een van deze bijeenkomsten de Hitlergroet brengt. Het gaat om de landdag van 5 juli 1941. De foto werd gemaakt door D. Koper van de fotodienst der NSB. Twintigduizend mensen bezochten de landdag. Een deel van hen was die dag gratis met de trein naar Rolde gereisd.
Tekst gaat verder onder de foto
Bericht in de Nieuwe Provinciale Groninger Courant van 3 juli 1941 over gratis treinvervoer naar Rolde (bron: Delpher)
'Bolsjewisme of boerenorde'
In juni 1941 begon Duitsland een offensief tegen de Sovjet-Unie. Als gevolg daarvan luidde het anticommunistische thema van de landdag dat jaar ''Bolsjewisme of boerenorde'. NSB-er en boerenleider Evert Jan Roskam, vaste spreker op de landdagen, was ook dit jaar van de partij. Later in het jaar zou Roskam voorman worden van de Nederlandse Landstand, een door de bezetter opgerichte organisatie die de voedselvoorziening en de belangen van boeren, vissers en tuinders moest waarborgen. Maar dat liep uit op een fiasco. Vele boeren weigerden contributie te betalen en de leiding maakte zich schuldig aan corruptie.
Bekijk hier een fragment van Andere Tijden over de landdag in Rolde.
Lees ook: Rijkscommissaris Arthur Seyss-Inquart op bezoek in Emmen
